6 phương pháp giáo dục sớm cho trẻ phổ biến hiện nay

Trước đây, đa phần các bậc phụ huynh đều không quá đặt nặng đến giáo dục sớm cho trẻ ở giai đoạn trước 6 tuổi. Tuy nhiên, đây lại là “thời điểm vàng” não bộ trẻ có thể tiếp thu, học hỏi một cách nhanh chóng nhất.

Khi đánh giá sự phát triển não bộ của trẻ từ 0 – 6 tuổi, các chuyên gia nhận thấy não phát triển rất nhanh trong giai đoạn này – đặc biệt là từ 0 – 3 tuổi. Nếu được giáo dục đúng cách, trẻ sẽ được trang bị nền tảng vững chắc để có thể học tập, phát triển bản thân toàn diện trong tương lai. Hiện nay có rất nhiều phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0 – 6 tuổi được áp dụng tại rất nhiều trường mầm non, cùng Giáo Dục Trẻ Thơ tìm hiểu 6 phương pháp giáo dục sớm được đánh giá cao và công nhận trên cơ sở khoa học, các bậc phụ huynh có thể tham khảo để chọn trường phù hợp cho con em mình nhé

6 Phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0 – 6 tuổi được áp dụng giảng dạy ở các trường mầm non hiện nay

1. Phương pháp giáo dục Shichida

Shichida là phương pháp giáo dục sớm do Giáo sư Makoto Shichida phát triển. Ông bắt đầu nghiên cứu về lĩnh vực giáo dục từ năm 1958 và dành hơn 40 năm tâm huyết về phương pháp giáo dục sớm. Vị giáo sư này mong muốn sáng lập một phương pháp có thể giúp não bộ của trẻ phát triển toàn diện và cân bằng.Theo giáo sư Makoto Shichida, mỗi đứa trẻ đều khả năng bẩm sinh riêng biệt. Nếu được giáo dục sớm cho trẻ đúng cách, trẻ có thể phát triển khỏe mạnh, toàn diện cả tinh thần, trí tuệ và thể chất. Phương pháp giáo dục sớm Shichida thích hợp cho trẻ từ 6 tháng đến 6 tháng tuổi.

Hiện tại, phương pháp Shichida không chỉ được áp dụng ở Nhật Bản mà đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới. Phương pháp này tập trung dạy trẻ những kiến thức và kỹ năng để thành công trong cuộc sống. Thông qua xây dựng môi trường thuận lợi, trẻ có thể phát huy hết khả năng thiên bẩm của mình.

Nội dung chính của phương pháp giáo dục sớm Shichida:

• Dùng hình ảnh minh họa, Flashcard.
• Nhận biết kích thước.
• Rèn luyện các ngón tay.
• Phát triển toàn diện 5 giác quan.
• Nhận biết màu sắc.
• Phân biệt hình dáng.
• Dạy trẻ cảm thụ âm thanh và phát triển thính giác.

Lưu ý khi áp dụng phương pháp giáo dục sớm Shichida cho trẻ từ 0 – 6 tuổi, bố mẹ không nên kỳ vọng quá nhiều vì con vẫn đang trong quá trình hoàn thiện bản thân. Ngoài ra, không nên tập trung vào khuyết điểm mà hãy để trẻ tự do phát triển theo khả năng. Khi dạy dỗ, nên bày tỏ sự yêu thương và tỏ ra nghiêm khắc khi cần.

2. Phương pháp giáo dục Montessori

Maria Montessori là người phụ nữ đầu tiên trở thành tiến sĩ y khoa của nước Ý. Cho đến nay, những nghiên cứu của bà vẫn được các chuyên gia đánh giá cao và áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực giáo dục. Nguyên tắc của phương pháp giáo dục sớm Montessori là tạo môi trường thân thiện, lý tưởng với giáo cụ riêng biệt nhằm thúc đẩy tiềm năng của trẻ.

Montessori là một trong những phương pháp giáo dục sớm phổ biến nhất hiện nay. Phương pháp này được đặt theo tên của người sáng lập – Nhà Giáo dục học người Ý Maria Montessori. Sinh ra vào thế kỷ 19 – khi mà vị thế của người phụ nữ chưa được coi trọng, bà vẫn nỗ lực học tập và miệt mài với công việc nghiên cứu.

Phương pháp giáo dục Montessori dạy trẻ kỹ năng và kiến thức như sau

• Thực hành cuộc sống: Trẻ sẽ được dạy và trang bị những kỹ năng cần thiết để tự phục vụ bản thân như tự ăn uống, tự thay quần áo, tự dọn dẹp, sắp xếp đồ đạc… Ngoài ra, trẻ sẽ được dạy thêm một số kỹ năng như tưới cây, trồng cây, quét nhà.
• Giác quan: Các giáo cụ trong phương pháp Montessori sẽ giúp trẻ từ 0 – 6 tuổi phát triển toàn diện các giác quan như xúc giác, thính giác, khứu giác và vị giác. Sự hoàn thiện của 5 giác quan sẽ giúp trẻ thuận lợi khi học tập và phát triển thể chất.
• Ngôn ngữ: Giai đoạn từ 0 – 6 tuổi là thời điểm trẻ tiếp thu nhanh ngôn ngữ nói và hình thể. Thông qua các hoạt động ca hát, kể chuyện, đọc sách… khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ sẽ được kích thích, hạn chế tình trạng trẻ chậm nói, không có nhu cầu giao tiếp.
• Toán học: Trong giai đoạn từ 3 – 4 tuổi, trẻ đã có thể nhận diện mặt số, mặt chữ. Thông qua phương pháp Montessori, trẻ sẽ được làm quen với những phép tính đơn giản.
• Văn hóa: Thông qua các hình thức như kể chuyện, phụ huynh có thể trang bị cho bé kiến thức về nghệ thuật, địa lý, lịch sử, khoa học… Những kiến thức cơ bản này sẽ giúp khơi gợi tinh thần tự học của trẻ.

Phương pháp Montessori hướng đến xây dựng tính tự lập, độc lập ở mỗi trẻ. Phương pháp giảng dạy sinh động tạo cảm giác hào hứng, khai mở sự sáng tạo, kích thích bé tìm tòi những điều mới mẻ trong cuộc sống. Montessori giảng dạy dựa trên sự phát triển của trẻ thay vì áp dụng chương trình giáo dục theo độ tuổi.

Ưu điểm của phương pháp Montessori

• Không áp đặt trẻ, tôn trọng sự riêng tư của trẻ cả về tính cách, sở thích, nhu cầu.
• Xây dựng môi trường học tập thân thiện, nói không với những hình thức trừng phạt như đánh đòn, la mắng, phê bình trước lớp.
• Trẻ có thể tự lựa chọn hoạt động để rèn luyện tính tự lập.
• Trẻ không bị làm phiền trong quá trình học tập.
• Kết hợp vừa học vừa chơi, mang lại sự hứng thú khi học tập.
• Dạy trẻ cách học đi đôi với thực hành.

Khái quát lại thì Montessori là phương pháp giáo dục sớm phụ huynh nên cân nhắc. Với phương pháp này, trẻ sẽ trở nên tự lập, không quá phụ thuộc vào gia đình. Đa phần những trẻ được giáo dục bằng phương pháp Montessori đều dễ dàng thích nghi khi bước vào môi trường tiểu học.

3. Phương pháp giáo dục Reggio Emilia

Tại các trường mầm non sử dụng phương pháp Reggio Emilia phù hợp với trẻ từ 2 – 6 tuổi. Đây là giai đoạn trẻ đã có nền tảng về ngôn ngữ và nhận thức cộng với sự hiếu kỳ, tò mò về cuộc sống xung quanh. Vì vậy, phụ huynh có thể khai thác sự tò mò để giúp trẻ tăng vốn kiến thức và trang bị những kỹ năng cần thiết.

Những lợi ích mà phương pháp giáo dục sớm Reggio Emilia mang lại cho trẻ dưới 6 tuổi

• Gia tăng sự gắn kết của trẻ với gia đình, thầy cô
• Phương pháp giáo dục Reggio Emilia tập trung vào môi trường mở. Vì vậy, gia đình cần phải chọn môi trường phù hợp (sân vườn, công viên, bãi biển…) để có thể thực hiện phương pháp này.
• Trang bị kiến thức, gia tăng vốn từ… thông qua môi trường xung quanh.
• Rèn luyện tư duy.
• Trang bị kỹ năng giải quyết vấn đề.
• Phát triển ngôn ngữ, hoàn thiện về cảm xúc

Phương pháp giáo dục Reggio Emilia tập trung vào việc cho trẻ tự do khám phá, tìm tòi, gia tăng khả năng tư duy bằng cách đặt câu hỏi thay vì cung cấp kiến thức một chiều. Học tập dựa trên tinh thần tự nguyện giúp trẻ tiếp thu kiến thức nhanh chóng và luôn giữ được sự hào hứng.

4. Phương pháp giáo dục STEAM

Phương pháp giáo dục STEAM là viết tắt của 5 lĩnh vực bao gồm Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Art (Nghệ thuật), Mathematics (Toán học). Đây là một trong những phương pháp giáo dục sớm cho trẻ mầm non đang được phổ biến rộng tại Việt Nam.

Ưu điểm lớn nhất của phương pháp STEAM là truyền cảm hứng học tập. Thay vì giảng dạy một chiều, trong phương pháp này, trẻ sẽ được tự do khám phá, tìm tòi kết hợp học tập và vui chơi. Mặc dù học tập tự do nhưng trẻ có thể tiếp thu một lượng lớn kiến thức và trang bị nhiều kỹ năng cần thiết.

Các hoạt động STEAM thường được thiết kế để giúp trẻ học thông qua việc giải quyết các vấn đề thực tế bằng cách áp dụng kiến thức và kỹ năng trẻ đã học được. Ví dụ, trẻ có thể được yêu cầu thiết kế và xây dựng một chiếc robot đơn giản để giải quyết một vấn đề cụ thể hoặc làm một bài thực hành để tìm hiểu về tính chất của các chất hóa học. Phương pháp giáo dục STEAM cũng khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thực hành, trải nghiệm thực tế để phát triển khả năng tư duy phản biện và học hỏi từ thực tế.

Tóm lại, phương pháp giáo dục STEAM là một phương pháp giáo dục toàn diện, giúp trẻ phát triển các kỹ năng tư duy sáng tạo, khám phá và giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp và hợp tác nhóm. Nó cũng giúp trẻ trở thành những người tự tin, sáng tạo và có kỹ năng lãnh đạo.

5. Phương pháp giáo dục sớm Glenn Doman

Phương pháp giáo dục sớm Glenn Doman là một phương pháp giáo dục đặc biệt, được phát triển bởi Glenn Doman – một nhà giáo dục người Mỹ, dành riêng cho trẻ em từ 0 đến 6 tuổi. Phương pháp này bao gồm các hoạt động tập trung vào việc tăng cường trí thông minh, khả năng sáng tạo, tư duy phản biện và khả năng học tập cho trẻ.

Các hoạt động giáo dục sớm theo phương pháp Glenn Doman thường bao gồm

Đọc sớm: Đây là một phương pháp dạy trẻ đọc ngay từ khi còn rất nhỏ, thường là từ 6 tháng tuổi, bằng cách trình bày cho trẻ những từ và hình ảnh đơn giản, dễ nhận biết. Điều này giúp trẻ phát triển kỹ năng đọc, tăng cường trí thông minh và kỹ năng ngôn ngữ.

Ngôn ngữ sớm: Phương pháp này giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp bằng cách sử dụng các trò chơi, bài hát và hoạt động giao tiếp đơn giản

Toán học sớm: Phương pháp này giúp trẻ phát triển khả năng tính toán, sáng tạo và tư duy phản biện bằng cách dạy trẻ về các khái niệm số học, các phép tính đơn giản và cách áp dụng chúng vào thực tế.

Thông minh sớm: Đây là một hoạt động nhằm khuyến khích trẻ phát triển các kỹ năng như tư duy sáng tạo, trí tưởng tượng, khả năng giải quyết vấn đề và khả năng giao tiếp.

Phương pháp giáo dục sớm Glenn Doman được coi là một trong những phương pháp giáo dục đặc biệt hiệu quả nhất cho trẻ em từ khi mới sinh đến 6 tuổi. Tuy nhiên, để áp dụng phương pháp này cần có sự kiên nhẫn, tình yêu và sự quan tâm đặc biệt của các bậc phụ huynh và giáo viên.

6. Phương pháp giáo dục HighScope

Phương pháp giáo dục HighScope là một trong những phương pháp giáo dục sớm phổ biến được sử dụng trên toàn thế giới. Đây là một phương pháp giáo dục trung tâm, tập trung vào việc phát triển toàn diện cho trẻ em, đặc biệt là phát triển kỹ năng xã hội và tự học. Phương pháp này được phát triển dựa trên nghiên cứu của nhà tâm lý học David Weikart và nhóm nghiên cứu của ông tại Viện Nghiên cứu Trẻ em Ypsilanti ở Michigan, Hoa Kỳ vào những năm 1960.

Phương pháp giáo dục HighScope là một phương pháp giáo dục sớm được phát triển từ những năm 1960 ở Mỹ, được xây dựng dựa trên các nghiên cứu về phát triển trẻ em và những kinh nghiệm của các giáo viên.

HighScope tập trung vào việc tạo ra một môi trường học tập và chơi đùa có cấu trúc nhưng cũng linh hoạt và động lực cho trẻ em. Phương pháp này bao gồm năm thành phần chính:

1. Giáo viên và trẻ em đều có vai trò quan trọng trong quá trình học tập: HighScope coi giáo viên và trẻ em là đối tác trong quá trình học tập và đề cao tư duy sáng tạo của trẻ em.
2. Kế hoạch học tập được lập trình theo chu trình học tập: HighScope xây dựng chu trình học tập bao gồm kế hoạch, hành động, quan sát, đánh giá và phản hồi. Giáo viên lập kế hoạch cho các hoạt động học tập, tạo ra một môi trường động lực cho trẻ em tham gia và quan sát các hoạt động của trẻ để đánh giá tiến bộ.
3. Học tập định hướng bởi các lĩnh vực chính của đời sống: HighScope khuyến khích trẻ em học tập thông qua các hoạt động được định hướng bởi các lĩnh vực của đời sống, chẳng hạn như vật lý, xã hội, toán học, ngôn ngữ, thể chất, nghệ thuật và âm nhạc.
4. Học tập thông qua trải nghiệm thực tế và chơi đùa: HighScope coi trò chơi và hoạt động đùa giữa trẻ em là một phần không thể thiếu của quá trình học tập và phát triển. Giáo viên khuyến khích trẻ em tham gia vào các hoạt động thực tế và giải quyết các vấn đề trong cuộc sống hàng ngày.
5. Tài liệu phản hồi: HighScope sử dụng một tài liệu phản hồi đầy đủ và chi tiết để theo dõi quá trình học tập và phát triển của trẻ em. Tài liệu này cung cấp cho giáo viên và phụ huynh thông tin về sự tiến bộ của trẻ em và cũng giúp giáo viên lập kế hoạch giảng dạy và hoạch định các hoạt động học tập phù hợp với nhu cầu và khả năng của từng trẻ. Tài liệu phản hồi bao gồm các bản ghi chép, hình ảnh và video ghi lại những hoạt động, kỹ năng và thành tựu của trẻ trong quá trình học tập và chơi đùa.

Tài liệu phản hồi được cập nhật thường xuyên và cung cấp cho phụ huynh thông tin về tiến độ học tập của trẻ, những kỹ năng và sở thích của trẻ, cũng như những hoạt động mà trẻ đã tham gia trong lớp học. Điều này giúp phụ huynh có thể cùng tham gia và hỗ trợ cho con trong quá trình học tập và phát triển của trẻ.

Tổng quan về phương pháp giáo dục HighScope cho thấy rằng đây là một phương pháp giáo dục sớm toàn diện và hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng toàn diện cho trẻ. Phương pháp này tập trung vào việc phát triển kỹ năng xã hội, tư duy khoa học, tư duy sáng tạo và tự tin cho trẻ, đồng thời cũng có chất lượng giáo dục chuyên môn cao và đội ngũ giáo viên chuyên nghiệp. Tất cả những yếu tố này giúp cho trẻ phát triển tốt nhất và chuẩn bị tốt nhất cho hành trình học tập và phát triển của mình.

Tìm hiểu thêm >>> Giáo dục sớm cho trẻ có lợi ích gì ?

Tổng kết

Trên đây là 6 phương pháp giáo dục sớm phổ biến được áp dụng tại các trường mầm non hiện nay. Với ưu điểm của từng phương pháp, hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp được phần nào thông tin cho các bậc phụ huynh đang tìm phương pháp giáo dục sớm cho con em mình.

Tham gia Hội REVIEW Trường Mầm Non TPHCM cùng thảo luận và nhận nhiều thông tin bổ ích hơn khi  hoặc bình luận góp ý bên dưới.